Kringavond 16 mei 2013
 |
Hoogeveen, stad met rijk verleden |
Door Henriëtte Meppelink
Met een grote stapel papier loopt Koopmans het podium op in De Tamboer. Hij is zo te zien heel wat van plan. ,,Het gaat te ver om vanavond alle bedrijven te noemen die in Hoogeveen gevestigd zijn geweest. We zouden hier dan tot diep in de nacht zitten. Ik moest een keuze maken. Ik hoop dat jullie niet teleurgesteld zijn als het bedrijf wat u in gedachten had, niet wordt genoemd", aldus Koopmans tegen het publiek.
Vervening.
Het was vroeger in Hoogeveen het hoofdmiddel van bestaan. ,,Door de turfvoer kwam de scheepvaart op en daarmee weer de scheepsbouw en de aanverwante industrie. De opkomst was niet alleen een Hoogeveens gebeuren, maar vond plaats in bijna de gehele westerse wereld. Een belangrijke rol daarbij speelde de in 1769 door James Watt uitgevonden stoommachine. De uitvinding betekende een breuk met het verleden en staat bekend als de industriële revolutie", legt Koopmans uit.
Ook Drenthe kende volgens de spreker 'Gouden industriejaren' van 1959 tot 1962. ,,Er was gedurende deze periode bijna volledige werkgelegenheid. In 1959 werden Emmen, Meppel én Hoogeveen aangewezen als primaire industriële groeikernen." Doordat hier veel verveend werd, ontstonden er veel turfstrooiselfabrieken. ,,Zo startten in 1882 Pasman, Ten Klooster en Winkel de turfstrooiselfabriek De Nijverheid op de 7de Wijk. Deze lag tussen het Noordse Opgaande en de Coevorderstraatweg in. Nu De Vos van Steenwijklaan." Na enkele jaren kreeg deze fabriek concurrentie van fabriek De Hoop van Thomas, Blanken, Bremer en Berkenbosch. ,,Ook aan de Griendtsveenweg kwam een turfstrooiselfabriek: Het Griendtsveen. Het Griendtsveenkanaal werd speciaal voor die fabriek gegraven."
Wie jaren terug Hoogeveen binnenkwam met de trein, zag elke keer de trieste aanblik van het grote leegstaande fabriekscomplex waar turfstrooiselfabriek Het Griendtsveen in was gevestigd. Koopmans legt precies uit hoe dat kwam. ,,De gemeente Hoogeveen heeft in 1926 het Griendtsveencomplex gekocht. Daarna werd het complex weer verkocht aan Hanindo NV-Alho. Van 1927 tot 1978 werd er aluminium verwerkt. Nadat de werkzaamheden beëindigd waren, heeft het complex jaren leeggestaan. De reden was vervuilde grond. Het complex is ondertussen afgebroken."
Koopmans raakt niet uitgepraat. Zo komen de Eerste Hoogeveensche Was- en Strijk Inrichting (EHWES), Schuierhoutfabriek De Dageraad, steenfabriek Haaghuizen, Drenthina, de Paasbrodenfabriek, de pepermuntfabriek, macaronifabriek De Adelaar en natuurlijk Aardenburg voorbij. Ook overhemdenfabriek Van Dijk en Bootsma en co (DENO) wordt door de spreker genoemd. ,,In 1924 startte in een leegstaand schoolgebouw achter de huidige sportzaak Jan Bols een overhemdenfabriek. De fabriek was een nevenvesting van een bedrijf in Enschede. De V&D, Hema en de C&A behoorden tot de klantenkring van de fabriek. In 1932 verhuisde de fabriek naar de Bentinckslaan. Het gebouw staat er nu nog steeds, maar wordt gebruikt door Promens Care."
Het publiek geniet en mist zo te horen geen bedrijven die niet worden genoemd. Wie weet komt er nog een vervolg, Koopmans kan in ieder geval uren boeiend vertellen over de voormalige drukke industriestad.
De volgende kringavond van de Historische Kring Hoogeveen wordt gehouden op donderdag 19 september in de Passagezaal van theater De Tamboer. Thijs Leistra zal het publiek vertellen over Plan West. Aanvang 19.30 uur.